Internet Protocol یا به صورت اختصار IP، یکی از مفاهیم اصلی در دنیای شبکه و اینترنت می باشد که نقش اساسی در شناسایی دستگاه ها و برقراری ارتباط میان آن‌ها دارد. هر دستگاهی که به شبکه اینترنت یا شبکه های محلی متصل می شود، یک آدرس IP دارد که مانند یک شناسه عمل می کند. این مقاله به صورت کامل شما را با مفهوم آی پی، انواع آن و کاربردهایش آشنا می‌کند. با ما همراه باشید.
IP چیست؟
آی پی یا Internet Protocol به معنای “پروتکل اینترنت” می باشد و مجموعه قوانینی را تعریف می کند که دستگاه ها در شبکه برای برقراری ارتباط با یکدیگر از آن پیروی می کنند. آدرس IP، یک رشته اعداد می باشد که به هر دستگاه در شبکه اختصاص داده می شود تا بتواند شناسایی شود و داده ها به مقصد درست ارسال شوند.
به زبان ساده، آدرس آی پی همانند آدرس پستی خانه شما است. همان‌طور که برای ارسال نامه باید آدرس دقیق داشته باشید، در اینترنت هم برای ارسال یا دریافت داده، نیاز به آدرس آی پی دارید.
ساختار آدرس IP چگونه است؟
آدرس IP به دو نسخه اصلی IPv4 و IPv6 تقسیم می شود که هرکدام ساختار، ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه هرکدام به‌طور خلاصه توضیح داده شده‌اند:
IPv4
IPv4، نسخه اولیه و پرکاربرد آدرس دهی IP می باشد که از یک ساختار 32 بیتی تشکیل شده است. این ساختار شامل چهار بخش عددی است که با نقطه از یکدیگر جدا می شوند. هر بخش می تواند مقداری بین 0 تا 255 داشته باشد. برای مثال، آدرس 192.168.1.1 نمونه‌ای از IPv4 است که در شبکه های محلی و عمومی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
نسخه IPv4 امکان ایجاد حدود 4.3 میلیارد آدرس یکتا را فراهم می کند. با این حال، به دلیل رشد سریع اینترنت و افزایش تعداد دستگاه های متصل، تعداد آدرس های موجود در این نسخه به محدودیت رسیده و نیاز به نسخه جدیدتری احساس شده است.
IPv6
IPv6، نسخه پیشرفته تر آدرس‌دهی IP است که برای رفع محدودیت‌های IPv4 توسعه یافته است. این نسخه از یک ساختار 128 بیتی تشکیل شده و به جای استفاده از اعداد، ترکیبی از اعداد و حروف را به کار می گیرد. آدرس‌های IPv6 به بخش‌هایی که با دو نقطه (:) جدا شده‌اند، تقسیم می شوند. به عنوان مثال، آدرس 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334 یک نمونه از IPv6 است.
IPv6 امکان ایجاد تعداد بی نهایتی از آدرس ها را فراهم می کند و علاوه بر ظرفیت بیشتر، از ویژگی های امنیتی پیشرفته و مدیریت بهتر در شبکه ها برخوردار است. این نسخه به ویژه برای دستگاه های اینترنت اشیا (IoT) و سیستم های پیشرفته شبکه مناسب است.
تفاوت IPv4 و IPv6
| ویژگی | IPv4 | IPv6 |
|---|---|---|
| طول آدرس | 32 بیت | 128 بیت |
| ساختار | چهار بخش عددی جدا شده با نقطه (.) | ترکیبی از اعداد و حروف جدا شده با دو نقطه (:) |
| مثال | 192.168.1.1 | 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334 |
| تعداد آدرس‌ها | حدود 4.3 میلیارد آدرس | تعداد بی‌نهایت آدرس |
| پشتیبانی از دستگاه‌ها | مناسب برای دستگاه‌های قدیمی | مناسب برای دستگاه‌های مدرن و IoT |
انواع آدرس IP:
آدرس های آی پی بر اساس نحوه استفاده و دسترسی به دو دسته اصلی آی پی خصوصی یا Private IP و آی پی عمومی یا Public IP تقسیم می شوند. هر کدام از این دو نوع، کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم.
آدرس آی پی خصوصی
آدرس های آی پی خصوصی برای شناسایی دستگاه ها در شبکه های داخلی، مانند شبکه خانگی یا شبکه یک سازمان، استفاده می شوند. این آدرس ها به دستگاه های موجود در یک شبکه محلی LAN اختصاص داده می شوند و از طریق اینترنت عمومی قابل دسترسی نیستند.
برای مثال، وقتی شما در خانه به وای فای متصل می شوید، مودم یا روتر شما به هر دستگاه یک آدرس آی پی خصوصی اختصاص می دهد. این آدرس ها به دستگاه ها کمک می کنند تا بتوانند در یک شبکه داخلی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به عنوان نمونه، آدرس‌هایی مانند 192.168.1.1 یا 10.0.0.1 نمونه هایی از آی پی خصوصی می باشند.
کاربرد اصلی آدرس آی پی خصوصی در ایجاد ارتباط بین دستگاه های یک شبکه داخلی است. برای مثال، پرینتر های شبکه و رایانه ها از این نوع آدرس برای ارسال و دریافت داده در شبکه محلی استفاده می‌کنند.
آدرس آی پی عمومی
آدرس های آی پی عمومی برای شناسایی دستگاه ها در اینترنت جهانی استفاده می شوند. این آدرس ها توسط ارائه دهندگان خدمات اینترنت (ISP) به شما اختصاص داده می شوند و به دستگاه یا شبکه شما اجازه می دهند که در سطح جهانی با دیگر دستگاه ها ارتباط برقرار کند.
برای مثال، هنگامی که شما به اینترنت متصل می‌شوید، دستگاه شما یک آدرس آی پی عمومی دریافت می‌کند که به وب سایت ها و سرورهای دیگر کمک می کند تا شما را شناسایی کنند و داده ها را به دستگاه شما ارسال کنند. آدرس‌هایی مانند 203.0.113.1 یا 8.8.8.8 نمونه‌هایی از آی پی عمومی می باشند.
تفاوت بین IP خصوصی و عمومی
| ویژگی | آی پی خصوصی | آی پی عمومی |
|---|---|---|
| دسترسی | محدود به شبکه داخلی | قابل دسترسی از طریق اینترنت |
| محیط استفاده | شبکه‌های محلی (LAN) مانند خانه یا سازمان | شبکه جهانی اینترنت |
| مثال آدرس | 192.168.1.1، 10.0.0.1 | 203.0.113.1، 8.8.8.8 |
| قابلیت شناسایی در اینترنت | غیرقابل شناسایی در اینترنت | قابل شناسایی در اینترنت |
| کاربرد اصلی | ایجاد ارتباط بین دستگاه‌ها در شبکه داخلی | ایجاد ارتباط بین دستگاه‌ها در شبکه جهانی اینترنت |
آی پی ثابت (Static) و آی پی پویا (Dynamic)
آدرس‌های آی پی عمومی یا خصوصی می‌توانند به دو صورت ثابت یا پویا باشند:
آی پی ثابت (Static IP):
- به‌صورت دائمی به یک دستگاه اختصاص داده می‌شود.
- مزایا: مناسب برای سرورها، وب سایت ها و دستگاه هایی که نیاز به دسترسی دائمی دارند.
- معایب: هزینه بالاتر و امکان بیشتر برای حملات سایبری.
آی پی پویا (Dynamic IP):
- به‌صورت موقت توسط ISP یا روتر اختصاص داده می شود و ممکن است تغییر کند.
- مزایا: هزینه کمتر و امنیت بیشتر.
- معایب: مناسب نبودن برای کاربردهایی که نیاز به آدرس دائمی دارند.
آدرس آی پی یکی از مهم ترین اجزای شبکه های مدرن است که ارتباط بین دستگاه ها را ممکن می سازد. در این مقاله با مفهوم IP، انواع آن و کاربردهایش آشنا شدید. برای مدیریت بهتر شبکه و ارتقای امنیت، درک درست از آدرس آی پی و نحوه استفاده از آن ضروری است.
اگر به اطلاعات بیشتری در مورد مدیریت آی پی یا خدمات مرتبط با شبکه هستید، سایت آی تی خانه با تیمی متخصص آماده پاسخگویی به نیازهای شما است.
